Innovatieve methode maakt kosten voor iedereen inzichtelijk in een BIM

Pragmatische oplossing voor fundamenteel probleem. Het toevoegen van kosten aan het Bouw Informatie Model brengt een fundamenteel verschil in aanpak tussen opdrachtgever, architect en bouwers naar voren. Elk van hen hanteert een eigen classificatie waarin de bouwdelen en materialen vallen. Als het aan Edward Groenendaal van @BIM ligt, kunnen partijen in het Bouw Informatie Model op de vertrouwde manier blijven werken. Zijn ingenieuze aanpak houdt rekening met ieders werkwijze.

Edward Groenendaal zijn werkveld is wat 5D wordt genoemd; de factor kosten in het Bouw Informatie Model. Om hier een standaard werkwijze in te introduceren zou idealiter een nieuw systeem met nieuwe afspraken opgezet moeten worden. “Maar de realiteit is dat iedere bouwpartner een eigen, goed werkende systematiek ontwikkelde waarmee de bouw jarenlang naar behoren functioneerde,” zegt Groenendaal van @BIM. “Ik ben daarom uitgegaan van de situatie zoals die is. Wat krijgt de aannemer als basis document om mee te werken en hoe sluit zijn vertrouwde kosten berekeningsmethode hier op aan?”

Edward Groenendaal van @BIM

NL-SfB versus Stabu

NL-SfB is de officiële Nederlandse versie van de internationaal erkende SfB-classificatie en is specifiek gericht op de bouwsector. Iedereen die met het Bouw Informatie Model aan de slag gaat gebruikt deze oorspronkelijk in Zweden opgestelde classificatie voor bouwelementen. De commissie ‘Samarbetskommittén för Byggnadsfragor’ SfB, of de ‘Gezamenlijke Werkcommissie voor Bouwproblematieken’ zorgde ervoor dat wij in Nederland werken met de NL-SfB.

Tabel 1 van NL-SfB is de meest gebruikte tabel in deze classificatie. Deze tabel bevat de coderingen voor de functionele delen van een gebouw. Het getal bestaat uit 2 sets van twee cijfers. Code 27 staat bijvoorbeeld voor daken, 27.1 staat voor 'daken; niet constructief' en 27.11 voor 'daken; niet constructief, vlakke daken'.

De architect tekent het gebouw met deze classificatie als ‘taal’. Als het Bouw Informatie Model klaar is en de uitvoerende partijen ermee aan de slag gaan, kijkt de aannemer naar deze gegevens vanuit een andere indeling: Standaardbestek Burger- en Utiliteitsbouw: STABU. Dit is een classificatie naar werksoort, die een logische indeling kent voor uitvoering van een bouwproject.

Het nationale standaardbestek voor de woning- en utiliteitsbouw is in de eerste versie in 1986 als boekwerk op de markt gebracht. De tweede versie is in 1990 als een relationele databank voor gebruik op computers uitgebracht. Er wordt nu gesproken van de STABU-besteksystematiek en bevat hoofdzakelijk de beschrijving van het werk en de voor het werk gerelateerde tekeningen en voorwaarden.

Classificering naar Bouwpartner

Voor het toewijzen van kosten aan een bouwdeel gaat Groenendaal uit van meerdere classificaties die globaal in te delen zijn naar de verschillende bouwpartners die bij de realisatie van een gebouw betrokken zijn.

NEN 2699 voor de investeerder / opdrachtgever. In de NEN 2699 kun je onder meer de bijkomende kosten kwijt, bv grondkosten;

NL/SfB tabel 1- classificatie bouwdeel. Het meest geschikt voor het BIM, daardoor gebruikt door architecten;

STABU 2. Een classificatie werksoort gericht, de werkvolgorde voor de uitvoerende partij;

NL-SfB tabel 3 die Groenendaal gebruikt om ander meer productiemiddelen een code mee te geven.

Informatieleveringsspecificatie

Om eenduidig te kunnen samenwerken met uitwisselbare informatie tussen de opdrachtgever en architect is de BIM basis ILS (Informatieleveringsspecificatie) ontwikkeld. Deze afspraken zijn dus leidend voor de architect. Voor uitvoerende partijen een leidraad in het verdere bouwproces.

In de Basis ILS word het materiaal als volgt omschreven:
“Voorzie alle objecten in het gebouw van een materiaal. Kies bij een samengesteld product voor het dominante materiaal en wees terughoudend met aanvullende eigenschappen in de naamgeving.”

Groenendaal: “En daar heb ik moeite mee. Daarmee kan een kostendeskundige niet uit de voeten. Met “kies bij samenstelling het dominante materiaal” dan benoem je niet alle materialen. Bij een breedplaatvloer is het dominante materiaal de beton van de druklaag of de prefab schil? Als je uitgaat van een breedplaatvloerconstructie is deze samenstelling een materiaal op zichzelf!”

“Daarnaast zou ik graag zien dat ‘materiaal,’ ‘productiemiddel’ wordt genoemd. Het productiemiddel kun je, wat kosten betreft, in vijf elementen opdelen volgens de Mamok-verkoop indeling in materiaal, arbeid, materieel, onderaanneming en overige kosten.”

Vanuit de BIM Basis ILS is afgesproken om te werken met één gemeenschappelijk bestandsformaat de IFC (Industry Foundation Classes). IFC is het uitwisselbestandstype waarmee tussen verschillende BIM-software gecommuniceerd kan worden. BuildingSmart is een internationale standaard die IFC beheert. In de ILS wordt aangeraden de Psets of Propertysets te gebruiken, een onderdeel van de IFC. In de Psets kunnen de eigenschappen aan een door een architect bepaald worden toegevoegd. Denk bijvoorbeeld aan of iets extern, dragend is, of welke brandwerend een onderdeel heeft. Deze eigenschappen zijn belangrijk om een goede uitwisseling van gegevens te krijgen.”

Elementen en onderbouwing in een BIM

Het Bouw Informatie Model gaat uit van elementen. Terwijl de uitvoerende partij de onderdelen van het element wil bekijken. Groenendaal: “We hebben de oplossing gevonden door elementen (BIM-onderdelen) te onderbouwen met een of meer onderbouwingen. Door de classificatie voor elke bouwpartner vrij te laten, is er logische opbouw voor elke bouwpartner mogelijk.”
Zie afbeelding hieronder:

Groenendaal: “Met mijn systematiek kan niet alleen kostengegevens, maar naar wens ook bestek- en planningsgegevens in het Bouw Informatie Model integreren.” Om deze werkwijze in de praktijk te brengen ontwikkelde Groenendaal een API (Application programming interface) die de kosteninformatie naadloos in het Bouw Informatie Model brengt.

Groenendaal helpt woningcorporaties, architecten en aannemers om deze overzichtelijke toevoeging van kosten aan het Bouw Informatie Model voor te bereiden. “Ik vul het Bouw Informatie Model aan met een structuur waarmee kosten deskundigen goed kunnen afprijzen. Om de bouw verder te helpen heb ik nu een mooie testcase beschikbaar. Een Bouw Informatie Model met kantoren, sportfaciliteit en een parkeergarage, waarmee ik stapsgewijs kan laten zien hoe je elementen van eigenschappen voorziet.”

Groenendaal deelt de informatie graag omdat het bij BIM hoort met elkaar open te communiceren. “Ik verrijk de NL-SfB gegevens met Stabu onderbouwing. Met behoud van de elementenstructuur. Uiteindelijk verwacht ik dat we zullen komen tot een portaal waarin je zelf de kosten gegevens kunt toevoegen zoals je dat gewend bent te doen. Zolang dat er nog niet is, zal ik kostendeskundigen graag helpen met deze werkwijze. Maak gerust een afspraak.”